Chociaż wiele mówi się o związku między uczeniem się a ruchem to jednak w rzeczywistości przestajemy o tym pamiętać. Zapominamy, że głównym podłożem trudności przedszkolnych a następnie szkolnych dzieci, są zaburzeń równowagi czy koordynacji ruchowej.
Czym więc jest niedojrzałość neuromotoryczna? Termin niedojrzałość neuromotoryczna odnosi się do pominięcia jakiegoś etapu rozwoju dziecka lub zatrzymania rozwoju na wczesnym jego etapie. Każdy przeciętny, donoszony noworodek rodzi się ze zbiorem pierwotnych odruchów, które są hamowane lub kontrolowane przez wyższe ośrodki w mózgu w pierwszym roku życia. Jeżeli nie zostaną one wyhamowane w odpowiednim czasie, to pozostaną aktywne w ciele i mogą zakłócać rozwój różnych funkcji: równowagi, kontroli motorycznej, funkcjonowania wzroku i słuchu, koordynacji ręka – oko, umiejętności percepcyjnych i wielu innych. Może to prowadzić do objawów behawioralnych, takich jak: frustracja, nadpobudliwość i nadwrażliwość, brak równowagi pomiędzy zdolnościami i osiągnięciami. W miejsce znikających w pierwszym roku życia odruchów pierwotnych pojawiają się odruchy posturalne, które powinny być w pełni dojrzałe po skończeniu przez dziecko wieku trzech i pół roku.
Jeżeli odruchy pierwotne nie wygasną, a odruchy posturalne nie wykształcą się do czasu, kiedy dziecko osiągnie wiek szkolny, to mogą one kolidować z rozwojem bardziej złożonych umiejętności.
Poszczególne odruchy pierwotne, które pozostają aktywne u dziecka w starszym wieku, mogą mieć wpływ między innymi na:
Asymetryczny Toniczny Odruch Szyjny (ATOS)
- koordynację ręka-oko- trudności takie jak zdolność do kontrolowania ramienia i dłoni podczas pisania;
- zdolność przekroczenia pionowej linii środkowej ciała – np. praworęczne dziecko może mieć trudność z pisaniem po lewej stronie kartki;
- rozbieżność pomiędzy wypowiedziami ustnymi i pisemnymi;
- rozwój poprzecznych ruchów gałek ocznych – takich jak wodzenie wzrokiem, które jest niezbędne do czytania i pisania;
- kontrolę automatycznego utrzymania równowagi;
- dwustronną (bilateralną) integrację – zróżnicowane i zintegrowane wykorzystanie obu stron ciała;
- rozwój lateralizacji – np. skrzyżowana lub nieustaloną
Symetryczny Toniczny Odruch Szyjny (STOS)
- integrację górnych i dolnych części ciała- np. podczas pływania;
- postawę podczas siedzenia – skłonność do pokładania się na biurku;
- stopień rozwinięcia napięcia mięśniowego;
- koordynację ręka- oko;
- umiejętność usiedzenia w jednym miejscu;
- koncentrację uwagi.
Odruch Galanta
- umiejętność usiedzenia w jednym miejscu;
- uwagę;
- koordynację;
- postawę;
- moczenie nocne;
- skrzywienie kręgosłupa – skoliozę.
Toniczny Odruch Błędnikowy (TOB)
- problemy posturalne – szczególnie podwyższone lub obniżone napięcie mięśniowe;
- tendencję do chodzenia na palcach;
- równowagę;
- chorobę lokomocyjną;
- trudności w zakresie oceny kierunku i przestrzeni;
- ruchy gałek ocznych – wpływające na czytanie;
- percepcję wzrokową – wpływające na czytanie i pisanie;
- niechęć do aktywności fizycznej – szczególnie podczas WF.
Odruch Moro
- nadwrażliwość;
- nadreaktywność;
- słabą kontrolę impulsów; nieumiejętność ignorowania bodźca – wpływ na koncentrację uwagi, zwiększenie rozpraszalności;
- przeciążenie sensoryczne;
- lęk;
- labilność emocjonalną;
- niedojrzałość emocjonalną i społeczną.
Odruch Moro jako jedyny z odruchów pierwotnych, łączy się z każdym zmysłem. Kładzie kamień węgielny pod fundamenty przyszłego życia. Inne szczątkowo przetrwałe odruchy jak STOS, ATOS czy TOB mogą wywierać wpływ na konkretne umiejętności, ale to MORO warunkuje profil emocjonalny człowieka.
Jeżeli jesteście rodzicami dziecka z powyższymi objawami, możecie umówić się na diagnozę odruchów i wspomóc rozwój terapią wygaszania odruchów pierwotnych INPP wg Sally Goddard.
AUTOR:
Agata Sekulska
pedagog specjalny
licencjonowany terapeuta INPP